Witaminy - czym sa i kto je odkrył?

Są źródłem życia, stąd też ich nazwa. Witaminy to elementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Zastanawiasz się, co to dokładnie znaczy? A może pragniesz dowiedzieć się, kto je odkrył? Sprawdź, za co odpowiada każda z konkretnych witamin i dlaczego jej obecność jest w organizmie niezbędna.

Co to są witaminy? 

Witaminami nazywamy posiadającą różnorodną budowę grupę związków chemicznych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania żywego organizmu. Mogą pochodzić z naturalnych źródeł lub być otrzymywane w sposób syntetyczny. Sama nazwa „witamina” pochodzi od łacińskiego „vita”, oznaczającego życie. Nazwa została wprowadzona w roku 1912.

Kto odkrył witaminy? 

Nikt inny, a Kazimierz Funk. Urodził się w Warszawie i już w wieku 20 lat obronił doktorat poświęcony syntezie estrogenu. W odkryciu witamin Funkowi pomogły… kury! Współpracownik naukowca, Christian Eijkman, zwrócił uwagę na to, że ptaki karmione wyłącznie łuskanym ryżem ulegają paraliżowi. Funk postanowił odkryć, co za tym stoi i co odpowiada za prawidłowe funkcjonowane kur. Tym sposobem udało mu się wydzielić witaminę B1, a później następne.
 

Dlaczego witaminy są ważne dla zdrowia? 

Witaminy to podstawowe składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wymaga ich każda funkcja ciała, począwszy od trawienia i ruchu mięśni, kończąc na myśleniu. Każda z witamin zapewnia określone korzyści, a wszystkie, zawarte we właściwie zbilansowanej diecie, dodają energii, siły i zdrowia na długi okres czasu. W przypadku gdy naturalnych witamin brak w codziennym jadłospisie, można uzupełnić ich niedobory za pomocą witamin syntetycznych, przyjmowanych w formie tabletek, choć oczywistym jest, że witaminy syntetyczne nie zastąpią naturalnych składników odżywczych.

Kiedy brać witaminy - rano czy wieczorem? 
 

Najważniejsze jest regularne przyjmowanie witamin. Pora dnia ich konsumowania zależy często od konkretnego producenta. Zdarza się, że określone suplementy powinny być przyjmowane na czczo, inne niekoniecznie. Warto sugerować się informacjami zamieszczonymi na etykiecie konkretnego preparatu. Dla przykładu, witaminy rozpuszczalne w wodzie najlepiej przyjmować rano, przed śniadaniem, zaś te rozpuszczalne w tłuszczach - w trakcie posiłku.

Najlepsze witaminy 
 

Nie da się wyodrębnić najlepszych witamin, ponieważ każda z nich jest niesamowicie istotna dla ludzkiego organizmu.

Do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach zalicza się: 

• Witamina A wpływa na prawidłowy stan funkcjonowania skóry, włosów i paznokci, a także na właściwe widzenie, szczególnie w nocy. Jej niedobór skutkuje kurzą ślepotą, trądzikiem, łysieniem oraz łuszczycą. Witaminę A znajdziesz m.in. w rybach morskich, żółtkach jaj, w maśle i olejach roślinnych.
• Witamina D to witamina produkowana przez organizm pod wpływem promieni słonecznych. Pełni ona istotną funkcję w regulacji przemian wapnia i fosforu, a także w tworzeniu kości. Obecność witaminy D jest obowiązkowa do poprawnego działania układu szkieletowego. Jej największa ilość jest obecna w tranie i w rybach takich jak makrela, łosoś i śledź.
• Witamina E to główny przeciwutleniacz, stanowiący ochronę przed wolnymi rodnikami i dostarczający składniki komórkowe do komórek organizmu. Ta witamina młodości znajduje się w olejach roślinnych, orzechach włoskich, w margarynie i w kiełkach zbóż.
• Witamina K jest niezbędna w procesie krzepnięcia krwi. Obfitują w nią brokuły, szpinak i kalarepa.
   

​Witaminy rozpuszczalne w wodzie to:​
 

• Witamina B1, nazywana tiaminą, reguluje przemiany metaboliczne, a jej obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania serca i mięśni. Jej źródła pokarmowe to wątroba, rośliny strączkowe i produkty zbożowe.
• Witamina B2, a więc ryboflawina, gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jej niedobór powoduje pogorszenie wzroku, wypadanie włosów i kłopoty z koncentracją. Odnajdziesz ją w drożdżach, mleku i płatkach owsianych.
• Witamina B6 (pirodyksyna) bierze udział w przemianach aminokwasów, umożliwia też przemianę węglowodanów i tłuszczów. Zawiera ją mięso wołowe i wieprzowe oraz białe pieczywo.
• Witamina B12 (kobalamina) wspomaga produkcję czerwonych krwinek i pobudza apetyt, wpływając jednocześnie na poprawną budowę układu kostnego. Jej główne źródło to drobnoustroje z jelita grubego, znajdziesz ją jednak także w rybach, jajach i mleku.
• Witamina PP, czyli niacyna, reguluje poziom cukru we krwi i cholesterolu w organizmie. Do produktów bogatych w niacynę zaliczamy orzechy ziemne, drób i drożdże.
• Witamina C, a więc kwas askorbinowy, zwalcza wolne rodniki i przyspiesza gojenie się ran. Najwięcej jest jej w truskawkach, czarnej porzeczce i w czerwonej papryce.
• Kwas foliowy (witamina B9 lub B11) pełni funkcję regulatora metabolizmu. Jego niedobór skutkuje niedokrwistością i bezsennością. Znajdziesz go w ziemniakach, w wątrobie i w serach dojrzewających.